1980 Sonrası Türkiye’de Siyasal Alanda Gelişmeler

Türkiye’de 12 Eylül 1980 askerî müdahalesinin siyasi yaşama etkisi, öngörüldüğünden fazla oldu.

Millî Güvenlik Konseyi yaptığı düzenlemelerle daha sonraki siyasi gelişmeleri de büyük ölçüde etkiledi. 12 Eylül yönetimi siyasi partileri kapatmış, eski siyasetçilere yasaklar koymuş, veto yoluyla bazı yeni partilerin kuruluşunu engellemişti.

Türkiye’nin 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal

Böylece 1983 seçimlerinde ortaya çıkacak parlamento büyük ölçüde belirlenmişti. Turgut Özal’ın liderliğindeki Anavatan Partisi (ANAP), 6 Kasım 1983’te yapılan genel seçimlerden galip çıkarak iktidara geldi. Özal, 1989’a kadar başbakan olarak iktidarda kaldı.

Bu süreçte 24 Ocak 1980’de alınan ve çalışan kesim için olumsuz sonuçlar oluşturan IMF kaynaklı ekonomik program uygulandı. Çalışma yaşamını işveren lehine düzenleyen yasaların da etkisi ile gelir dağılımındaki adaletsizlik artarak devam etti.

Türkiye’nin 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel

Turgut Özal’ın AET’ye tam üyelik başvurusu, dışa açılarak bir liberalleşme ve ekonomide canlanma sağladı. Özal, bazı siyasi parti yöneticiliği yapmış liderlerin 1982 Anayasası’ndan kaynaklanan siyaset yasaklarıyla ilgili 1987’de yapılan referandumda yasakların devamından yana kampanya yürüttü. Ancak siyaset yasağı getirilen Süleyman Demirel, Bülent Ecevit, Alparslan Türkeş ve Necmettin Erbakan yapılan halk oylamasıyla yasaklardan kurtularak yeniden siyasete döndüler.

Bülent Ecevit

TBMM’de 31 Ekim 1989’da yapılan oylamada Turgut Özal cumhurbaşkanı seçildi. 1991 genel seçimlerinden sonra Süleyman Demirel liderliğindeki Doğru Yol Partisi (DYP) ile Erdal İnönü liderliğindeki Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) koalisyon hükûmeti kurdu. Turgut Özal’ın 1993’te ölmesi üzerine Süleyman Demirel cumhurbaşkanı seçildi. Süleyman Demirel’in yerine de Tansu Çiller geçerek Türkiye’nin ilk kadın başbakanı oldu.

Erdal İnönü

Bu dönemde AB ile ilişkiler geliştirildi, AB’ye yönelik bazı düzenlemeler yapıldı. 1995’te Gümrük Birliği Antlaşması imzalandıktan sonra Tablo 5.9’da görüldüğü gibi AB ile Türkiye’nin ticaret hacmi genişledi. Bu dönemden itibaren 2001’e kadar sırasıyla Necmettin Erbakan, Mesut Yılmaz ve Bülent Ecevit başbakanlığında kısa süreli koalisyon hükûmetleri kuruldu. Cumhurbaşkanlığı görev süresi 2000’de dolan Süleyman Demirel’in yerine Ahmet Necdet Sezer cumhurbaşkanı seçildi.

Türkiye’nin 10. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer

2002’de yapılan seçimleri ise Adalet ve Kalkınma Partisi kazandı. Recep Tayyip Erdoğan önderliğindeki parti, 2007 ve 2011 seçimlerinde de başarılı olarak iktidarda kaldı.

Türkiye’nin 11. Cumhurbaşkanı

Ahmet Necdet Sezer’in görev süresinin dolması üzerine de Abdullah Gül, 2007’de cumhurbaşkanlığına seçildi. Cumhurbaşkanlık süresinin beş yıl olması ve cumhurbaşkanının halk oyu ile seçilmesine yönelik anayasal düzenleme, 21 Ekim 2007’de yapılan referandum ile kabul edildi. Recep Tayyip Erdoğan, 10 Ağustos 2014’te gerçekleştirilen seçim sonucunda Türkiye’nin halk oylaması ile seçilen ilk cumhurbaşkanı oldu.

Türkiye’nin 12. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan
AB ile Yapılan İhracat ve İthalat Oranları

Yorum yapın